Vertrouwen, het is het woord waar de meeste columns en blogs over geschreven zijn en studies naar gedaan zijn. Bedrijven als Google stoppen tijd en energie in interne studies naar wat een team succesvol maakt. Werken aan vertrouwen kwam als een van de belangrijkste redenen naar voren, ofwel psychologische veiligheid zoals ze dat bij dergelijke bedrijven noemen.
Onderling vertrouwen en respect transformeert een groep tot een team, dat is wat studies uitwijzen. Vertrouwen is the key in elke samenwerking die je aangaat, persoonlijk of zakelijk. Vertrouwen is de bereidheid van een persoon of groep om afhankelijk te zijn van de daden van een andere persoon of groep. Als je vertrouwen hebt, hoef je niet de gehele trap te zien om de eerste stap te zetten. Voor velen is vertrouwen toch een onderbuikgevoel. Een emotie die we voelen bij mensen die we tegenkomen. Het gevoel van vertrouwen wordt volgens de wetenschap bepaald door hormonen. Oxytocine om precies te zijn, ofwel het ‘blije hormoon’ genoemd. Dit stelt ons in staat om vriendschappen op te bouwen en saamhorigheid te creëren. Het lastige is dat gevoelens zich vaak niet laten uitdrukken in ratio. De vraag die je wel kunt stellen is, wat heeft nou geleid tot het gevoel van vertrouwen, afwezigheid daarvan of afname van vertrouwen. In de kern hangt het gevoel van vertrouwen samen met de tijd en aandacht die we aan elkaar besteden, of we respectvol met elkaar omgaan, of waarden en normen overeenkomen en of er van beide kanten de bereidheid is om je eigen sores opzij te zetten ten gunste van de ander. Kortom, aan vertrouwen kun je werken als voornoemde ingrediënten aanwezig zijn. Het is dan ook volstrekt logisch dat er in veel gevallen geen of weinig vertrouwen kan zijn en dan kun je het werken daaraan vaak achterwege laten. Neem nou de politiek. Vertrouwen tussen politieke partijen is haast onmogelijk omdat er sprake is van verschillende normen en waarden. Daarnaast is de opofferingsgezindheid vaak ver te zoeken in het politieke debat.
Vertrouwen kun je niet afdwingen. Je kunt en moet er wel aan werken, mits de randvoorwaarden tussen twee mensen goed zijn. Alleen dan komt het ‘blije hormoon’ vrij.
Jeanin Bouwman-Treffers